De Waldheim-mavo – een kleinschalige school in Baarn – is een van de zes veldexpertscholen die bezig zijn met digitaal open leermateriaal. Vanzelfsprekend zijn ook docenten van deze scholen betrokken in dit traject van een half jaar. Om hen daarin te begeleiden organiseert VO-content bijeenkomsten voor deze docenten in Utrecht.  

In het kort: 

• Vak IBM is goede testcase voor ontwikkelen open leermateriaal 
• Auteursrechten in open digitale omgeving is wel een aandachtspunt 
• Dat scholen elkaars materiaal gebruiken, zien docenten als belangrijk pluspunt 

Identiteit, burgerschap en maatschappij

Marc van Driel (theaterdocent, CKV) en Arno Gerritsen (docent IBM, maatschappijleer, maatschappijkunde) waren met nog twee docenten van de Waldheim-mavo bij zo’n bijeenkomst. In een aantal workshops kregen ze handvatten voor het inzetten van open leermateriaal en konden ze ervaringen met andere docenten uitwisselen.

‘Jasper (de Jong, teamleider bovenbouw, red.) heeft ons meegenomen in dit traject, en dat doen we graag’, zegt Van Driel. ‘Mij is als theaterdocent gevraagd ook het vak identiteit, burgerschap en maatschappij te geven door het in te zetten bij drama of met bijvoorbeeld rollenspellen, zodat het meer een doe-vak is.’ Het vak – IBM in het kort – wordt vanaf dit cursusjaar gedoceerd. Gerritsen: ‘Juist omdat dit een vak in ontwikkeling is, was de vraag hoe we dat als open leermiddel digitaal zouden kunnen neerzetten.’ 

Ruimte voor eigen materiaal

Beide docenten vinden IBM een goede testcase in het ontwikkelen van open leermiddelen.  ‘We zijn dit jaar begonnen met het vak te geven’, zegt Van Driel. ‘Daarvoor hebben we van alles voorbereid. Nu kijken we of de middelen ook in de praktijk werken zoals we dat hebben bedacht. We gebruiken veel bestaand materiaal, maar vinden het ook leuk om nieuw materiaal te maken. Daarom zijn we hier ingestapt.’

Er is alle ruimte voor het ontwikkelen van eigen materiaal, vindt Gerritsen. ‘We gebruiken de bouwstenen van SLO. Daaraan koppelen we onderwerpen waarmee we onze eigen doelstellingen kunnen bereiken. Zo kunnen we zelf de richting bepalen. We kunnen lessen over discriminatie inlassen of een IBM-les maken over de Tweede Kamerverkiezingen, als daar behoefte aan is.’ 

Open leermateriaal kan het onderwijs verrijken, al leven er ook vragen over hoe het precies gaat werken. ‘Omdat we bestaand materiaal met eigen materiaal combineren’, zegt Gerritsen, ‘kwam bij ons de vraag op: als je dat in open leermiddelen zet, hoe zit het dan met de auteursrechten?’ Van Driel vult aan: ‘Stel dat ik een filmpje van Disney wil laten zien? Als dat in open content staat, kan de school natuurlijk enorm in de problemen komen. Dat is wel een hobbel. Daar hebben we het in de bijeenkomst ook over gehad.’

Toch is er vooral enthousiasme. Van Driel: ‘Ik vind het prima als andere scholen gebruik maken van wat wij bijvoorbeeld hebben ontwikkeld. Waarom zou je elkaar niet een beetje helpen? Wij maken nu bij IBM gebruik van andermans werk. Dus als iemand een fantastisch filmpje heeft gemaakt over discriminatie, dan zetten we dat graag in.’ Al betekent open niet altijd gratis, benadrukt Gerritsen. ‘Zodra je je intellect gebruikt om kennis aan anderen door te geven, is het normaal dat je daar iets op verdient of op z’n minst de credits voor krijgt. Voor die content zou wel een soort verdeelsleutel moeten komen.’ 

Tools

De bijeenkomst vonden beide docenten verhelderend en nuttig. ‘Je krijgt de tools aangeboden waarmee je aan de bak kunt’, zegt Van Driel. ‘Het uitwisselen van ervaringen daarin vond ik ook goed. We nemen deze training zeker mee in de vakgroepen. Samen met nog twee collega’s zijn we binnen de Waldheim-mavo de kartrekkers.’ Nu is de opdracht om de eerste maanden van dit jaar Wikiwijs te vullen met leermiddelen. Om daarmee aan de slag te gaan hebben ze in de bijeenkomst genoeg handvatten gekregen, vinden ze allebei. Gerritsen: ‘Het is even een breinbreker, maar dat vullen van Wikiwijs gaat wel lukken.’